Krzyże, Medale, Ordery
-
Brązowa odznaka III stopnia NSDAP za 10 lat służby – III Rzesza
55,00 złNagroda Dienstauszeichnung der NSDAP została przekazana dekretem z 2 kwietnia 1939 r. przez kanclerza Rzeszy Adolfa Hitlera za zasługi dla wszystkich członków partii, niezależnie od tego, czy byli liderami grupy, czy tylko członkami. Fuhrer chciał w ten sposób docenić wieloletnią lojalną pracę w służbie NSDAP. Nie miało znaczenia, czy praca ta miała charakter etatowy, czy wolontariacki. Nagroda za usługi przyznawana była w 3 stopniach. Pierwszy poziom był złotym krzyżem z białymi emaliowanymi ramionami krzyża, drugi poziom był srebrnym krzyżem z niebieskimi emaliowanymi ramionami krzyża, a trzeci poziom to brązowy krzyż bez emalii. Złoto przyznano po 25 latach, srebro po 15 latach, a brąz po 10 latach wiernej służby. Wykonano okazy z lekko zakrzywionymi ramionami krzyża i płaskimi krzyżami.
Nagroda za służbę była noszona na dużej sztabie medalowej. Niezwykłe było to, że kobiety nosiły nagrodę na szyi na wstążce o szerokości 15 mm (tak jak w przypadku Krzyża Matki). Tylko odpowiednie wstążki były noszone na małej sztabce medalowej. Jeśli przyznano wyższy poziom, niższy poziom nie musiał być odrzucany, można go było kontynuować.
źródło: Internet
-
Brązowy Krzyż Hiszpanii (Bronze Spanienkreuz mit Schwertern) – III Rzesza (#16)
55,00 złKrzyż Hiszpanii (niem. Spanienkreuz) – niemieckie odznaczenie wojskowe ustanowione przez Adolfa Hitlera 14 kwietnia 1939 roku w celu nagrodzenia żołnierzy walczących w ramach Legionu Condor w hiszpańskiej wojnie domowej.
Krzyż został ustanowiony w trzech klasach – złotej, srebrnej i brązowej, a każda z nich posiada dwie wersje – złota z mieczami i brylantami oraz z mieczami, srebrna z mieczami i bez mieczy, brązowa z mieczami i bez mieczy.
Krzyż z mieczami był nadawany żołnierzom Legionu Condor oraz marynarzom Kriegsmarine uczestniczącym w bezpośrednich walkach. Przy czym:
– Złoty z mieczami i brylantami – nadawany był za szczególne i wzorowe wykonywanie zadań bojowych. Nadano 28 krzyży.
– Złoty z mieczami – za wykazane męstwo i odwagę w walce. Nadano 1126 krzyży.
– Srebrny z mieczami – za udział w walce mającej decydujące znaczenie dla losów wojny. Nadano 8304 krzyże.
– Brązowy z mieczami – za udział w walce. Nadano 8462 krzyże.Krzyż bez mieczy był nadawany żołnierzom, marynarzom i osobom cywilnym, które przez co najmniej trzy miesiące współdziałały z Legionem Condor lub marynarką wojenną na terenie Hiszpanii, lecz nie brały udziału w bezpośrednich walkach. Nadano 327 Srebrnych i 7869 Brązowych Krzyży bez mieczy.
Noszony był bezpośrednio na bluzie na piersi po prawej stronie. Krzyż był nadawany w latach 1939–1940 i łącznie nadano 26 056 krzyży.
-
Brązowy Krzyż Zasługi Wojennej 2 klasy z Mieczami (Bronzenes Kriegsverdienstkreuz 2. Klasse mit Schwertern) – III Rzesza
63,00 złKrzyż Zasługi Wojennej ustanowiony został w dwóch stopniach przez Adolfa Hitlera 18 października 1939 roku, jako odznaczenie dla osób, których zasługi podczas wojny nie kwalifikowały się do odznaczenia Krzyżem Żelaznym. W rzeczywistości Krzyż Zasługi Wojennej był orderem przyznawanym za zasługi na tyłach frontu, w bazie i w armii rezerwowej lub w ojczyźnie, podczas gdy Krzyż Żelazny był zarezerwowany za zasługi w bezpośrednich działaniach bojowych. Krzyż Zasługi Wojennej wszystkich klas mógł być przyznany wszystkim stopniom Wehrmachtu i Waffen-SS, ale mogą być również przyznawane cywilom. 8 lipca 1944 r. Adolf Hitler podarował Krzyż Złotego Rycerstwa; jednak ta innowacja nie została opublikowana. W 1940 roku liczba stopni zwiększona została do czterech, a w 1944 ostatecznie do pięciu:
– Złoty Krzyż Rycerski Krzyża Zasługi Wojennej (Goldenes Ritterkreuz des Kriegsverdienstkreuzes, ustanowiony 8 czerwca 1944)
– Krzyż Rycerski Krzyża Zasługi Wojennej (Ritterkreuz des Kriegsverdienstkreuzes, ustanowiony 19 sierpnia 1940), srebrny
– Krzyż Zasługi Wojennej I klasy (Kriegsverdienstkreuz 1. Klasse, srebrny)
– Krzyż Zasługi Wojennej II klasy (Kriegsverdienstkreuz 2. Klasse, brązowy)
– Medal Zasługi Wojennej (Kriegsverdienstmedaille, ustanowiony 19 sierpnia 1940)Krzyż (z wyjątkiem Medalu Zasługi Wojennej) nadawano w dwóch wersjach. Krzyż Zasługi Wojennej z Mieczami (Kriegsverdienstkreuz mit Schwertern) przyznawano za szczególne zasługi dokonane w służbie pod ogniem nieprzyjaciela lub zasługi w militarnym prowadzeniu wojny. Krzyż w wersji bez mieczy (Kriegsverdienstkreuz ohne Schwerter) przyznawany był natomiast za szczególne zasługi w wykonywaniu zadań wojennych nie przebiegających pod ogniem nieprzyjaciela.
Medalem Zasługi Wojennej odznaczani byli najczęściej pracownicy fabryk przemysłowych wykonujący więcej sprzętu oraz wyposażenia niż zakładała norma, a także rolnicy, których plony były szczególnie wysokie, aczkolwiek uprawnieni byli do jego otrzymania także żołnierze.
Krzyż II klasy oraz medal noszone był na wstędze w barwach flagi niemieckiej II i III Rzeszy (czarno-biało-czerwonej) na lewej piersi lub na drugiej dziurce guzika kurtki mundurowej. Krzyże rycerskie noszone były na wstędze na szyi, natomiast krzyż I klasy noszony był bez wstęgi na lewej piersi.
Ustanowiony w 1944 roku Złoty Krzyż Rycerski Krzyża Zasługi Wojennej przyznany został tylko dwukrotnie – w dniu 20 kwietnia 1945 wersję bez mieczy otrzymali Franz Hahne z firmy Alkett (który był także pierwszym kawalerem Krzyża Rycerskiego Krzyża Zasługi Wojennej) i Karl Otto Saur z Ministerstwa Uzbrojenia.
Jednym z najsłynniejszych kawalerów Krzyża Zasługi Wojennej był William Joyce, członek i jeden z założycieli Brytyjskiej Unii Faszystów.
W 1957 roku odznaczenie uległo denazyfikacji. Zezwolono na jego noszenie weteranom wojennym pod warunkiem usunięcia z niego swastyki. W obecnej kolejności odznaczeń niemieckich znajduje się na siódmym miejscu, poniżej Krzyża Honorowego za I Wojnę Światową, a powyżej pozostałych odznaczeń za II wojnę światową (z wyjątkiem Krzyża Żelaznego 1939, który jest czwarty w starszeństwie niemieckich odznaczeń).
(źródło: Wikipedia)
-
Brązowy medal III stopnia za 8-letnią wierną służbę w SS (SS-Dienstauszeichnung 3. Stufe für 8 Jahre) – III Rzesza
55,00 złOdznaczenia za zasługi dla SS wręczono pierwszy raz 30 stycznia 1938 r., w 5. rocznicę przejęcia władzy przez narodowych socjalistów, kanclerza Adolfa Hitlera. Do nagrody wyznaczone były wszystkie stowarzyszenia oddziałów dyspozycyjnych SS, stowarzyszenia Totenkopf i szkoły SS Junker. W dniu 21 października 1938 r. w drodze rozporządzenia określono wygląd odznaczenia za zasługi.
Nagroda składała się z 4 poziomów.
I stopień przyznawano po 25 latach służby,
II stopień po 12,
III stopień po 8,
IV stopień po 4 latach lojalnej służby.I i II etap to krzyże w kształcie swastyki o wymiarach 37 x 37 mm, złocone lub posrebrzane. Poziomy 3 i 4 są w formie medalowej. Na wstążkach 1. i 2. poziomu znajdują się 2 Runy Zwycięstwa wyhaftowane w odpowiednim kolorze złotym lub srebrnym.
Jak wszystkie odznaczenia służbowe w latach 1933-1945, odznaczenie SS noszono na wstędze chabrowej na lewej piersi lub na belce medalowej, przy czym wstęga II i I stopnia przedstawiała tkane runy w wskazanym kolorze (srebrny lub złoty). Gdy przyznawano wyższą nagrodę za zasługi, niższa miała być odrzucana, ale pozostawała własnością osoby, której ją powierzono.
Do 1945 roku nie wprowadzono żadnych dalszych zmian. Dokładnych numerów nagród nie można już określić, ponieważ była to nagroda masowa. Jednak największą liczbę nagród uzyskano w czwartym i trzecim etapie. Poziom 2 i 1 był noszony w rzadkich przypadkach przez tak zwanych starych wojowników. Odznakę za służbę SS można było również nosić na równi z odznaką za służbę Wehrmachtu.
Źródło: J. Nimmergut, Niemieckie ordery i odznaczenia do 1945 r., t. 4, 2001.
-
Czarny medal IV stopnia za 4-letnią wierną służbę w SS (SS-Dienstauszeichnung 4. Stufe für 4 Jahre) – III Rzesza
55,00 złOdznaczenia za zasługi dla SS wręczono pierwszy raz 30 stycznia 1938 r., w 5. rocznicę przejęcia władzy przez narodowych socjalistów, kanclerza Adolfa Hitlera. Do nagrody wyznaczone były wszystkie stowarzyszenia oddziałów dyspozycyjnych SS, stowarzyszenia Totenkopf i szkoły SS Junker. W dniu 21 października 1938 r. w drodze rozporządzenia określono wygląd odznaczenia za zasługi.
Nagroda składała się z 4 poziomów.
I stopień przyznawano po 25 latach służby,
II stopień po 12,
III stopień po 8,
IV stopień po 4 latach lojalnej służby.I i II etap to krzyże w kształcie swastyki o wymiarach 37 x 37 mm, złocone lub posrebrzane. Poziomy 3 i 4 są w formie medalowej. Na wstążkach 1. i 2. poziomu znajdują się 2 Runy Zwycięstwa wyhaftowane w odpowiednim kolorze złotym lub srebrnym.
Jak wszystkie odznaczenia służbowe w latach 1933-1945, odznaczenie SS noszono na wstędze chabrowej na lewej piersi lub na belce medalowej, przy czym wstęga II i I stopnia przedstawiała tkane runy w wskazanym kolorze (srebrny lub złoty). Gdy przyznawano wyższą nagrodę za zasługi, niższa miała być odrzucana, ale pozostawała własnością osoby, której ją powierzono.
Do 1945 roku nie wprowadzono żadnych dalszych zmian. Dokładnych numerów nagród nie można już określić, ponieważ była to nagroda masowa. Jednak największą liczbę nagród uzyskano w czwartym i trzecim etapie. Poziom 2 i 1 był noszony w rzadkich przypadkach przez tak zwanych starych wojowników. Odznakę za służbę SS można było również nosić na równi z odznaką za służbę Wehrmachtu.
Źródło: J. Nimmergut, Niemieckie ordery i odznaczenia do 1945 r., t. 4, 2001.
-
Gwiazda Krzyża Żelaznego 1939 (Blücherstern 1939) prototyp – III Rzesza
75,00 złGwiazda Wielkiego Krzyża Żelaznego Krzyża (niem . Stern zum Großkreuz des Eisernen Kreuzes) była najwyższym odznaczeniem wojskowym Królestwa Prus i Cesarstwa Niemieckiego. Uznano go za wyższe odznaczenie Wielkiego Krzyża Żelaznego Krzyża.
Była przyznawana najwybitniejszym generałom, którzy dokonywali wyczynów przywódczych z najwyższą korzyścią dla państwa pruskiego, a później niemieckiego. Został on przyznany tylko dwukrotnie, w odstępie stu lat, feldmarszałkowi Gebhardowi von Blücherowi w 1815 roku za udział w zwycięstwie nad Napoleonem w bitwie pod Waterloo oraz feldmarszałkowi Paulowi von Hindenburgowi 25 marca 1918 roku za prowadzenie niemieckiej bitwy w 1918 roku. wiosenna ofensywa. Hindenburg otrzymał Wielki Krzyż Żelaznego Krzyża 9 grudnia 1916r.
Nagroda jest powszechnie znana jako „Gwiazda Blüchera” ( Blücherstern ) od pierwszego odbiorcy.
Opracowano wersję Gwiazdy z czasów drugiej wojny światowej, ale nigdy nie została ona formalnie ustanowiona ani nagrodzona. Po zwycięstwie aliantów w maju 1945 roku armia Stanów Zjednoczonych przejęła jedyny znany prototyp, który był przechowywany w bunkrze. Obecnie jest częścią kolekcji Muzeum Akademii Wojskowej Stanów Zjednoczonych (USMA) w West Point w stanie Nowy Jork.
(źródło: Wikipedia)
-
Gwiazda Orderu Niemieckiego 3 klasy (Deutscher Orden des Großdeutschen Reiches mit dem Stern) Złoty Krzyż – III Rzesza
85,00 złOrder Niemiecki – najwyższe odznaczenie III Rzeszy za zasługi wojenne lub cywilne, nadawane w latach 1942–1945. Order został ustanowiony latem roku 1942 przez führera i kanclerza III Rzeszy, zwanej teraz Rzeszą Wielkoniemiecką, Adolfa Hitlera, w celu nagradzania obywateli niemieckich za wybitne zasługi dla państwa i partii narodowosocjalistycznej NSDAP. Bodźcem do stworzenia odznaczenia były mające miejsce w 1942 roku zgony dwóch bliskich współpracowników Hitlera, Fritza Todta (w lutym) i Reinharda Heydricha (w czerwcu). Zaczęto go po cichu nazywać „orderem umrzyków”, gdyż z jedenastu zanotowanych nosicieli odznaczenia aż siedmiu otrzymało je post mortem. Ostatnimi udekorowanymi byli gauleiter Wrocławia Karl Hanke, odznaczony 12 dni przed śmiercią Hitlera oraz ostatni przywódca Hitlerjugend (Reichsjugendführer) Arthur Axmann, który do końca wytrwał w Führerbunker u boku Hitlera i otrzymał order 2 dni przed samobójstwem swego wodza.
Zaprojektowany prawdopodobnie przez samego Hitlera order miał być nadawany w dwóch klasach, jako dekoracja na szyję i jako oznaka noszona na agrafie na piersi, nie wiadomo jednak czy ową drugą klasę ktoś kiedykolwiek otrzymał. Awers dekoracji I klasy to emaliowany na czarno tzw. Krzyż Ruperta (typ Żelaznego Krzyża), ale z węższymi zakończeniami ramion i ze złotymi bordiurami, z odznaką partyjną NSDAP w medalionie środkowym oraz ze złotymi orłami herbu państwowego III Rzeszy między ramionami krzyża. Rewers był nieemaliowany.Hitler planował nadanie orderowi charakteru rycerskiego, z kapitułą i z senatem, który miał mieć prawo przyjmowania i wykluczania kawalerów. Nie doszło do tego ze względu na wypadki wojenne i niewielką liczbę odznaczonych.Z powodu unikatowości tego odznaczenia nie jest pewne, czy zachował się jakikolwiek oryginał. Na rynku numizmatycznym kursuje wiele kopii, wykonanych po 1945 z oryginalnych matryc.
(źródło: Wikipedia)
-
Gwiazda Orderu Zasługi Orła Niemieckiego z mieczami (Verdienstorden vom Deutschen Adler mit dem Stern) – III Rzesza
87,00 złOrder został ustanowiony w “Dzień Pracy Niemieckiej” (Tag der deutschen Arbeit), 1 maja w roku 1937 przez führera i kanclerza III Rzeszy Adolfa Hitlera w celu nagradzania obywateli cudzoziemskich za wybitne zasługi wojskowe i cywilne, niekoniecznie związane z III Rzeszą. W drodze wyjątku udekorowano orderem także dwóch obywateli niemieckich, kolejnych szefów berlińskiego MSZ. Po roku 1945 zabroniono noszenia orderu i nakazano stopić wszystkie insygnia, ale wielu dyplomatów nadal to czyniło po usunięciu swastyk z dekoracji orderowych.
Według statutów z 1943 r. gwiazda Stopnia Specjalnego była złota, ośmiopromienna, z nałożonym na nią awersem oznaki; gwiazda Krzyża Wielkiego oraz I klasy była srebrna, ośmiopromienna; gwiazda II klasy była srebrna, sześciopromienna. Oprócz oznaki IV klasy order noszony był na czerwonej wstędze z biało-czarno-białymi obustronnymi bordiurami (wstęga Orderu I klasy i wstążka Brązowego Medalu miały dodatkowy wąski biały pasek pośrodku). W klasie wojskowej na oznace orderu położone były dwa skrzyżowane miecze oparte na poprzecznych ramionach krzyża; w przypadku medali zasługi – nad nimi.
(źródło: Wikipedia) -
Identyfikator Gestapo z numerem nadania (Geheimer Ausweis der Staatspolizei) – III Rzesza
45,00 złIdentyfikator Gestapo noszony przez funkcjonariuszy tajnej policji państwowej nazistowskich Niemiec w celu bezpieczeństwa, odpowiednik współczesnego nieśmiertelnika. Wybito na nim numer 737.
Gestapo, czyli Geheime Staatspolizei, było tajną policją nazistowskich Niemiec, utworzoną 26 kwietnia 1933 roku przez Hermanna Göringa. Początkowo działało jako pruska policja polityczna, ale szybko przekształciło się w główną organizację policyjną odpowiedzialną za eliminowanie opozycji wobec reżimu nazistowskiego poprzez zastraszanie, nadzór i brutalne techniki przesłuchań, często obejmujące tortury.
Pod kierownictwem Heinricha Himmlera, Gestapo zostało zintegrowane z Sicherheitsdienst (SD), a następnie z Głównym Urzędem Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA), stając się kluczowym narzędziem w egzekwowaniu polityki nazistowskiej, w tym prześladowania Żydów i innych mniejszości. Gestapo było znane ze swojej skuteczności w identyfikowaniu, aresztowaniu i ułatwianiu deportacji osób do obozów koncentracyjnych i obozów zagłady w czasie Holokaustu. Operowało stosunkowo niewielką liczbą personelu, ale jego skuteczność była wzmacniana przez szerokie wykorzystanie informatorów oraz gotowość ludności do zgłaszania podejrzanych działań. Taka kontrola oparta na strachu pozwalała Gestapo utrzymywać ścisły nadzór nad niemieckim społeczeństwem i okupowanymi terytoriami.
Po II wojnie światowej Gestapo zostało uznane za organizację zbrodniczą przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze. Wielu jego członków zostało oskarżonych o zbrodnie wojenne, chociaż niektórzy zdołali uniknąć sprawiedliwości i wrócili do życia cywilnego.
-
Identyfikator Gestapo z numerem nadania (Geheimer Ausweis der Staatspolizei), kolor złoty – III Rzesza
45,00 złIdentyfikator Gestapo noszony przez funkcjonariuszy tajnej policji państwowej nazistowskich Niemiec w celu bezpieczeństwa, odpowiednik współczesnego nieśmiertelnika. Wybito na nim numer 737.
Gestapo, czyli Geheime Staatspolizei, było tajną policją nazistowskich Niemiec, utworzoną 26 kwietnia 1933 roku przez Hermanna Göringa. Początkowo działało jako pruska policja polityczna, ale szybko przekształciło się w główną organizację policyjną odpowiedzialną za eliminowanie opozycji wobec reżimu nazistowskiego poprzez zastraszanie, nadzór i brutalne techniki przesłuchań, często obejmujące tortury.
Pod kierownictwem Heinricha Himmlera, Gestapo zostało zintegrowane z Sicherheitsdienst (SD), a następnie z Głównym Urzędem Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA), stając się kluczowym narzędziem w egzekwowaniu polityki nazistowskiej, w tym prześladowania Żydów i innych mniejszości. Gestapo było znane ze swojej skuteczności w identyfikowaniu, aresztowaniu i ułatwianiu deportacji osób do obozów koncentracyjnych i obozów zagłady w czasie Holokaustu. Operowało stosunkowo niewielką liczbą personelu, ale jego skuteczność była wzmacniana przez szerokie wykorzystanie informatorów oraz gotowość ludności do zgłaszania podejrzanych działań. Taka kontrola oparta na strachu pozwalała Gestapo utrzymywać ścisły nadzór nad niemieckim społeczeństwem i okupowanymi terytoriami.
Po II wojnie światowej Gestapo zostało uznane za organizację zbrodniczą przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze. Wielu jego członków zostało oskarżonych o zbrodnie wojenne, chociaż niektórzy zdołali uniknąć sprawiedliwości i wrócili do życia cywilnego.
-
Identyfikator Kripo land Berlin z numerem nadania (Geheimer Kriminalpolizei ausweis) – III Rzesza
45,00 złIdentyfikator Kripo noszony przez funkcjonariuszy tajnej policji państwowej nazistowskich Niemiec w celu zwiększenia bezpieczeństwa. Nie jest to zwykły identyfikator ponieważ umieszczono na nim orła Prus 1933-1936 i wybito nazwę landu. W tym przypadku jest to Berlin. Należał raczej to do wysokiej rangi oficera tajnej policji.
Kriminalpolizei (w skrócie Kripo – Policja Kryminalna) stanowiła w okresie III Rzeszy jeden z departamentów RSHA (Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy). Na jej czele stał Arthur Nebe.
Do 1936 Kripo stanowiło część administracji landów, lecz po przeprowadzeniu centralizacji niemieckiej policji przez Heinricha Himmlera policja kryminalna wszystkich landów włączona została do pruskiej policji kryminalnej. W 1937 powstało Biuro Policji Kryminalnej Rzeszy (Reichskriminalpolizeiamt). Kripo wraz z Gestapo (hitlerowską policją polityczną) stały się częścią Głównego Urzędu Policji Bezpieczeństwa Rzeszy (Hauptamt Sicherheitspolizei, Sipo). W 1939 po utworzeniu RSHA Kripo, Gestapo oraz SD (Służba Bezpieczeństwa SS) weszły w skład RSHA (Kripo stało się Departamentem V Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy). Niemiecką policją kryminalną zarządzał Arthur Nebe, pod koniec wojny zastąpiony przez Friedricha Panzingera.
Kripo formalnie zajmowała się głównie sprawami kryminalnymi, pozostawiając Gestapo sprawy polityczne i organizowanie terroru. Jednak faktycznie dość często zdarzały się przypadki współdziałania obu policji w walce z politycznymi przeciwnikami III Rzeszy i w eksterminacji Żydów. Kripo ponosi także współodpowiedzialność za umieszczanie ludności Niemiec i krajów okupowanych w obozach koncentracyjnych oraz za przeprowadzanie zbrodniczych eksperymentów medycznych na więźniach tych obozów (obowiązkiem Kripo było dostarczanie „królików doświadczalnych” w celu dokonania tych eksperymentów). Na obszarze Rzeszy członkowie Kripo ubierali się po cywilnemu, natomiast w krajach okupowanych przez Niemcy mieli obowiązek noszenia mundurów SS (nawet jeśli do SS nie należeli) wraz z insygniami odpowiednimi do ich stanowisk w policji kryminalnej. W skład Kripo wchodziła również Polska Policja Kryminalna.
źródło: Wikipedia
-
Identyfikator Kripo land Hoya Weser z numerem nadania (Geheimer Kriminalpolizei ausweis) – III Rzesza
45,00 złIdentyfikator Kripo noszony przez funkcjonariuszy tajnej policji państwowej nazistowskich Niemiec w celu zwiększenia bezpieczeństwa. Nie jest to zwykły identyfikator ponieważ umieszczono na nim orła Prus 1933-1936 i wybito nazwę landu. W tym przypadku jest to Hoya Weser. Należał raczej to do wysokiej rangi oficera tajnej policji.
Kriminalpolizei (w skrócie Kripo – Policja Kryminalna) stanowiła w okresie III Rzeszy jeden z departamentów RSHA (Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy). Na jej czele stał Arthur Nebe.
Do 1936 Kripo stanowiło część administracji landów, lecz po przeprowadzeniu centralizacji niemieckiej policji przez Heinricha Himmlera policja kryminalna wszystkich landów włączona została do pruskiej policji kryminalnej. W 1937 powstało Biuro Policji Kryminalnej Rzeszy (Reichskriminalpolizeiamt). Kripo wraz z Gestapo (hitlerowską policją polityczną) stały się częścią Głównego Urzędu Policji Bezpieczeństwa Rzeszy (Hauptamt Sicherheitspolizei, Sipo). W 1939 po utworzeniu RSHA Kripo, Gestapo oraz SD (Służba Bezpieczeństwa SS) weszły w skład RSHA (Kripo stało się Departamentem V Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy). Niemiecką policją kryminalną zarządzał Arthur Nebe, pod koniec wojny zastąpiony przez Friedricha Panzingera.
Kripo formalnie zajmowała się głównie sprawami kryminalnymi, pozostawiając Gestapo sprawy polityczne i organizowanie terroru. Jednak faktycznie dość często zdarzały się przypadki współdziałania obu policji w walce z politycznymi przeciwnikami III Rzeszy i w eksterminacji Żydów. Kripo ponosi także współodpowiedzialność za umieszczanie ludności Niemiec i krajów okupowanych w obozach koncentracyjnych oraz za przeprowadzanie zbrodniczych eksperymentów medycznych na więźniach tych obozów (obowiązkiem Kripo było dostarczanie „królików doświadczalnych” w celu dokonania tych eksperymentów). Na obszarze Rzeszy członkowie Kripo ubierali się po cywilnemu, natomiast w krajach okupowanych przez Niemcy mieli obowiązek noszenia mundurów SS (nawet jeśli do SS nie należeli) wraz z insygniami odpowiednimi do ich stanowisk w policji kryminalnej. W skład Kripo wchodziła również Polska Policja Kryminalna.
źródło: Wikipedia
